افتادگی واژن چیست؟

افتادگی واژن یا پرولاپس واژن

افتادگی واژن یا پرولاپس واژن به وضعیتی می گویند که واژن از حالت طبیعی خود خارج شده است.

این افتادگی زمانی رخ می دهد که عضلات و بافت های کف لگن دچار ضعف شده و کشیدگی در آنها رخ داده است.

با بروز افتادگی واژن اندام هایی چون مثانه، روده و رحم از موقعیت خود خارج می‌شوند.

واژن قسمتی از دستگاه تناسلی زنان است که در ناحیه لگن واقع شده و توسط ماهیچه ها، رباط ها و بافت ها در جای خود قرار می گیرد‌.

ماهیچه ها با ایجاد ساختاری حمایتی این کار را انجام می دهند اما با گذشت زمان و در طول زندگی این ساختار با ضعف روبرو میشود.

بعد از یک بازه زمانی و انجام زایمان های متعدد زنان با عارضه هایی چون افتادگی رحم و مثانه روبرو شده و دچار تکرر ادرار می‌شوند.

بروز این عارضه ها اختلالاتی را در ناحیه واژن ایجاد می ‌کنند که به آن افتادگی واژن می گویند.

این افتادگی زمانی رخ می دهد که بخش بالایی و لبه واژن با ضعف روبرو شده و به داخل کانال واژن جابجا می گردد.

گاهی اوقات ضعف ماهیچه های لگن به قدری زیاد است که باعث جابجایی اندام های لگن به داخل واژن و بیرون از آن میشود.

انواع افتادگی واژن

افتادگی واژن از بسیار خفیف تا خیلی شدید متغیر است‌.

نوع خفیف آن با انجام معاینات توسط پزشک قابل تشخیص است اما نوع شدید آن باعث بیرون زدگی یک یا چند اندام لگن از واژن می گردد و چون توپ قرمز است.

به طور کلی افتادگی واژن دارای ۶ نوع است که عبارتند از:

پرولاپس رحم یا Uterine prolapse

در این نوع افتادگی واژن، رحم برآمده شده و به داخل واژن می رود.

حتی گاهی اوقات بقدری شدید است که از دهانه واژن می توان آن را مشاهده نمود.

اورتروسل یا Urethrocele

در این نوع افتادگی واژن مجرای خروج ادرار که لوله حمل کننده ادرار است به سمت داخل واژن می رود.

پرولاپس خرک واژن یا Vaginal vault prolapse

زمانی که بخش بالای واژن به قسمت داخل کانال واژن برود این افتادگی رخ می دهد.

بیشتر زنانی که رحم خود را خارج کرده اند به این افتادگی مبتلا می‌شوند.

سیستوسل یا Cystocele

در این نوع افتادگی مثانه به داخل واژن منتقل می‌شود.

انتروسل یا Enterocele

زمانی که روده کوچک به قسمت پایین حفره لگن برود و در قسمت بالای واژن قرار گرفته باشد این افتادگی رخ داده است.

رکتوسل یا Rectocele

در صورت حرکت کردن راست روده و ورود آن به واژن یا خارج شدن از آن این افتادگی رخ می دهد.

علت افتادگی واژن چیست؟

عضلات، بافت ها و ماهیچه های لگن به دلایلی چون زایمان کردن، باردار شدن، داشتن جراحی و… دچار ضعف می‌شوند.

زمانی که عضلات نتوانند وزن اندام های لگن را تحمل کنند فرو ریخته و موجب برآمده شدن اندام در ناحیه واژن می گردند.

با باردار شدن ضعف در عضلات کف لگن ایجاد می‌شود که در زمان زایمان این ضعف شدید تر میشود.

یائسگی و از دست دادن استروژن نیز از دیگر علت های ضعیف شدن ماهیچه های لگن است و پرولاپس واژن را ایجاد می کند.

به طور کلی از علت های افتادگی واژن می ‌توان به‌ موارد زیر اشاره نمود:

• داشتن زایمان طبیعی و وقوع آن به صورت مکرر
• پایین بودن سطح هورمون استروژن مخصوصا در زمان یائسگی زن
• نزدیک بودن دوران یائسگی یا یائسه شدن
• وجود تومور یا فیبروم در لگن
• داشتن سبک زندگی نامناسب مثل داشتن اضافه وزن
• حمل کردن و بلند کردن جسم های سنگین
• داشتن سرفه های مداوم و شدید در صورت وجود بیماری های ریوی و مصرف سیگار
• داشتن سابقه انجام جراحی برای درمان افتادگی واژن
• داشتن یبوست مزمن و وارد کردن فشار زیاد در زمان اجابت مزاج
• مبتلا بودن به بیماری اکستروفی مثانه از زمان تولد
• افتادگی در واژن بعد از انجام هیسترکتومی

عوارض ناشی از افتادگی واژن

زمانی که افتادگی واژن در فردی رخ می دهد با توجه به درجه آن، چالش هایی برای وی ایجاد می‌شود.

خطرات و عوارض افتادگی واژن به شرح زیر هستند:

• وجود دشواری در دفع شدن ادرار
• آسیب دیدن مجاری ادرار
• داشتن درد در هنگام برقراری رابطه جنسی
• ابتلا به بیماری های کلیوی
• تشدید شدن یبوست
• ایجاد مشکلاتی در حرکات روده
• داشتن بی اختیاری مدفوع
• داشتن بی اختیاری ادرار
• ایجاد عفونت های کلیوی و عفونت در مجاری ادراری

مراحل افتادگی واژن

پرولاپس واژن دارای چهار مرحله است که این چهار مرحله به قرار زیر هستند:

• افتادگی واژن درجه یک که در آن اندام ها فقط کمی به سمت پایین حرکت کرده اند.
• افتادگی واژن درجه دو که در آن اندام ها تا قسمت دهانه واژن پیش رفته و لیز خورده اند.
• افتادگی واژن درجه سه که در آن رحم و واژن به اندازه ای پایین آمده که ۱ سانت از واژن بیرون زده است.
• افتادگی واژن درجه چهار که در آن واژن و رحم بیشتر از یک سانت بیرون زده اند‌.

علائم افتادگی واژن

اینکه چه علائمی ایجاد می‌شود که می توان با مشاهده آنها پی به وجود افتادگی واژن برد سوالی است که اکثر زنان می خواهند از آن اطلاع داشته باشند.

علائم افتادگی واژن عبارتند از:

• کمر درد داشتن
• وجود حس پری و سنگینی در ناحیه لگن
• وجود مشکل در زمان برقراری رابطه جنسی
• بی اختیاری در ادرار
• داشتن حس خروج چیزی از داخل واژن
• دشواری در استفاده از کاپ و تامپون قاعدگی
• وجود خونریزی غیر طبیعی از واژن
• داشتن عفونت های مکرر در مثانه
• وجود برآمدگی در قسمت واژن
• نشتی ادرار در زمان سرفه کردن، عطسه کردن، ورزش و …
• داشتن چالش در زمان تخلیه مثانه و روده

چگونه می توان از افتادگی واژن پیشگیری کرد؟

برای اینکه از افتادگی واژن پیشگیری شود و تا حدودی از بروز این عارضه دوری کرد می توان از راهکار های زیر استفاده نمود:

• داشتن ورزش های منظم برای تقویت کردن عضلات و ماهیچه های لگن
• کاهش وزن بدن و حفظ کردن آن در حد تعادل برای جلوگیری از وارد شدن فشار به اندام های لگن
• داشتن رژیم غذایی سالم و حاوی میوه، سبزیجات و مواد غذایی حاوی فیبر
• عدم استفاده از سیگار برای سالم ماندن ریه ها و جلوگیری از سرفه کردن
• به کار گرفتن تکنیک های مناسب برای حمل کردن وسایلی که سنگین هستند.

افتادگی واژن چگونه تشخیص داده میشود؟

برای تشخیص دادن افتادگی واژن ابتدا پزشک بیمار را تحت معاینه فیزیکی قرار می دهد.

برای این معاینه پزشک متخصصی همچون دکتر ملیحه عرب از اسپکولوم استفاده می کند و واژن را به خوبی بررسی کرده و میزان افتادگی را مشخص می کند.

در طول معاینه پزشک از بیمار می خواهد که زور بزند تا مقدار بیرون زدگی مشخص شود.

بعد از انجام معاینه فیزیکی و لگنی پزشک از تست یورودینامیک و تصویربرداری برای تشخیص دقیق تر استفاده می کند.

تست یورودینامیک را زمانی پزشک استفاده می کند که نشانه هایی از عفونت مکرر ادراری و تخلیه نشدن کامل مثانه وجود داشته باشد.

درمان افتادگی واژن

پزشکان با توجه به شدت افتادگی واژن راهکار های درمانی متفاوتی را برای این عارضه پیشنهاد می دهند. از جمله راهکار های درمان افتادگی واژن می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• داشتن ورزش های منظم و انجام تمرینات کگل
• استفاده کردن از پساری واژن
• استفاده از هورمون درمانی و مصرف دارو
• تغییر دادن سبک زندگی
• انجام جراحی