اندومتریوز چیست؟

آندومتریوز اختلالی است که در آن بافت اندومتر  به جای اینکه در لایه مخاطی داخلی  رحم به نام آندومتر رشد کند، در خارج از رحم به رشد خود ادامه می دهد.

اندومتریوز یک بیماری التهابی و مزمن است که در آن بافتی مشابه لایه داخلی رحم (آندومتر) در خارج از رحم رشد می کند.

این بافت معمولاً در نواحی لگن مانند تخمدان ها، لوله های فالوپ، دیواره های لگن یا سطح بیرونی رحم رشد می کند، اما ممکن است در جاهای دیگر بدن نیز دیده شود.

این بافت ها مانند آندومتر داخل رحم به تغییرات هورمونی ماهانه پاسخ می دهند و در طول چرخه قاعدگی تمایل به ضخیم شدن و خونریزی دارند.

چون این بافت ها نمی توانند مانند اندومتر طبیعی که هر ماه رشد کرده و با خون قاعدگی از بدن خارج میشود، از بدن خارج شوند، لذا ممکن است باعث التهاب، درد شدید، چسبندگی و مشکلاتی مانند ناباروری شوند.

علائم آندومتریوز شامل درد شدید لگن، درد شدید قاعدگی، درد هنگام رابطه جنسی یا مشکلات گوارشی است.

این اختلال بیشتر در سنین باروری و در گروه سنی 30 تا 40 سال دیده می شود.

انواع آندومتریوز

آندومتریوز یک بیماری مزمن است که در آن بافت مشابه پوشش داخلی رحم (آندومتر) در خارج از رحم رشد می‌کند.

این بیماری می‌تواند در مناطق مختلف بدن ظاهر شود و انواع مختلفی دارد که بر اساس محل بروز و شدت آن دسته‌بندی می‌شود.

در اینجا انواع رایج آندومتریوز ذکر میشوند:

اندومتریوز سطحی (پریتونئال)

• این نوع شایع‌ترین نوع آندومتریوز است.
• ضایعات کوچک و سطحی روی پرده صفاق (پریتونئوم) ایجاد می‌شوند.
• ممکن است علائم خفیف‌تر داشته باشد یا بدون علامت باشد.

درمان اندومتریوز سطحی

اندومتریوز سطحی (پریتونئال) زمانی رخ می‌ دهد که بافت‌ های مشابه به بافت آندومتر (پوشش داخلی رحم) در سطح پریتونئوم (غشا پوششی شکم) رشد می‌ کنند.

درمان اندومتریوز سطحی معمولا به دو روش دارویی و جراحی انجام می‌ شود.

در ابتدا، درمان دارویی برای کاهش علائم درد و کنترل رشد بافت‌ های اندومتریوز توصیه می‌ شود.

داروهایی مانند مسکن‌ های ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کنترل درد استفاده می‌ شوند.

هورمون‌ درمانی مانند داروهای ضد بارداری ترکیبی، پروژستین‌ ها، یا آگونیست‌ های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) می‌ توانند به کاهش فعالیت اندومتریوز کمک کنند.

در صورتی که درمان دارویی موفقیت‌ آمیز نباشد یا علائم شدید باشد، جراحی ممکن است به عنوان گزینه درمانی مورد نظر قرار گیرد.

در جراحی، بافت‌ های اندومتریوزی سطحی می‌ توانند از طریق لاپاراسکوپی یا جراحی باز برداشته شوند تا علائم کاهش یابد و قدرت باروری حفظ شود.

در مواردی که اندومتریوز گسترده‌ تر باشد یا نیاز به درمان قطعی‌تر باشد، ممکن است جراحی‌ های گسترده‌تری لازم باشد.

درمان این وضعیت باید با توجه به شدت بیماری، اهداف باروری و سن بیمار شخصی‌ سازی شود.

آندومتریوز تخمدانی

• کیست‌های پر از مایع به نام کیست شکلاتی (Endometriomas) روی تخمدان‌ها ایجاد می‌شوند.
• این نوع میتواند  باعث درد شدید و مشکلات باروری می‌شود.

درمان اندومتریوز تخمدانی

درمان اندومتریوز تخمدانی معمولا ترکیبی از درمان دارویی و جراحی است.

در ابتدا، درمان دارویی برای کنترل درد و کاهش رشد بافت اندومتریوزی توصیه می‌ شود.

داروهایی مانند مسکن‌ های ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد کوتاه‌ مدت استفاده می‌ شوند.

درمان هورمونی با داروهایی مانند قرص‌ های ضد بارداری ترکیبی، پروژستین‌ ها، یا آگونیست‌ های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) ممکن است به‌ منظور کاهش فعالیت آندومتریوز و جلوگیری از رشد بیشتر بافت آندومتر مصنوعی تجویز شود.

این درمان‌ ها به تنظیم سطح هورمون‌ ها کمک کرده و به‌طور موقت از رشد بافت اندومتریوز در تخمدان جلوگیری می‌ کنند.

در صورتی که اندومتریوز تخمدانی به‌ طور قابل توجهی باعث ایجاد کیست‌ های اندومتریوزی (کیست‌ های شکلاتی) یا درد شدید شود، درمان جراحی ممکن است ضروری باشد.

در این حالت، جراحی برای برداشتن کیست‌ ها و بافت‌ های اندومتریوز از تخمدان‌ ها با استفاده از لاپاراسکوپی یا جراحی باز انجام می‌ شود.

هدف از جراحی، کاهش علائم، حفظ تخمدان‌ ها و حفظ قدرت باروری در بیمار است.

در برخی موارد، اگر درمان‌ های دارویی و جراحی نتیجه ندهند و مشکلات باروری ادامه یابد، ممکن است به درمان‌ های پیشرفته‌ تری مانند IVF (لقاح مصنوعی) نیاز باشد.

انتخاب درمان باید با توجه به شدت بیماری، اهداف باروری و وضعیت سلامتی بیمار تعیین شود.

آندومتریوز عمقی

• ضایعات به عمق بیش از ۵ میلی‌متر در بافت‌های زیر سطح صفاق نفوذ می‌کنند.
• ممکن است روده، مثانه، یا سایر اندام‌های لگن را درگیر کند.
• اغلب با درد شدید و اختلالات عملکردی همراه است.

درمان اندومتریوز عمقی

درمان اندومتریوز عمقی، که با رشد بافت اندومتریوز به عمق دیواره‌ های اندام‌ ها یا ساختارهای لگنی همراه است، معمولاً به‌صورت ترکیبی از درمان دارویی و جراحی انجام می‌ شود.

درمان دارویی می‌ تواند شامل داروهای هورمونی باشد که برای کاهش فعالیت آندومتریوز و کنترل علائم استفاده می‌ شوند.

داروهایی مانند آگونیست‌ های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) که به کاهش سطح هورمون‌ های جنسی و متوقف کردن رشد اندومتریوز کمک می‌ کنند، پروژستین‌ ها و داروهای ضد بارداری ترکیبی برای کنترل چرخه قاعدگی و کاهش خونریزی و درد، از جمله گزینه‌ های درمانی هستند.

این درمان‌ ها به‌طور موقت علائم را کاهش می‌دهند و رشد اندومتریوز را کنترل می‌ کنند.

در صورتی که درمان دارویی نتواند علائم را کنترل کند یا آندومتریوز عمقی باعث مشکلات جدی مانند درد شدید، اختلال در عملکرد اعضای لگنی یا مشکلات باروری شود، جراحی به‌ عنوان گزینه درمانی در نظر گرفته می‌ شود.

جراحی معمولاً شامل برداشتن بافت‌ های اندومتریوزی عمقی از اعضای مختلف مانند تخمدان‌ ها، لوله‌ های فالوپ، روده یا مثانه است.

این جراحی می‌ تواند با استفاده از لاپاراسکوپی یا در موارد شدیدتر از جراحی باز انجام شود.

هدف جراحی، کاهش علائم و حفظ عملکرد اندام‌ ها و باروری است.

در برخی موارد، برای جلوگیری از عود اندومتریوز، جراحی همراه با درمان‌ های هورمونی پس از آن توصیه می‌ شود.

آندومتریوز دیواره شکم

• این نوع ممکن است در محل‌های جراحی قبلی مانند جای زخم‌های سزارین یا آپاندکتومی ایجاد شود.
• معمولاً با توده‌های دردناک در محل زخم همراه است.

درمان اندومتریوز دیوار شکم

درمان اندومتریوز دیوار شکم، که در آن بافت اندومتریوز در دیواره شکم یا در نزدیکی آن رشد می‌ کند، معمولاً به ترکیبی از درمان‌ های دارویی و جراحی نیاز دارد.

در ابتدا، درمان دارویی برای کنترل علائم درد و کاهش التهاب می‌ تواند مفید باشد.

داروهایی مانند مسکن‌ های ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد کوتاه‌ مدت استفاده می‌ شوند.

علاوه بر این، درمان هورمونی با داروهایی مثل قرص‌ های ضد بارداری ترکیبی، پروژستین‌ ها یا آگونیست‌ های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) به کاهش فعالیت آندومتریوز و کاهش رشد بافت آندومتر کمک می‌ کند.

این درمان‌ ها به‌طور موقت سطح هورمون‌ ها را تنظیم کرده و رشد بافت آندومتریوز در دیواره شکم را کنترل می‌ کنند.

در صورتی که درمان‌ های دارویی نتوانند به کاهش علائم کمک کنند یا آندومتریوز دیوار شکم باعث مشکلات جدی مانند درد شدید یا اختلال در عملکرد شکم شود، جراحی به‌ عنوان گزینه درمانی اصلی وارد عمل می‌ شود.

جراحی معمولا از طریق لاپاراسکوپی برای برداشتن بافت‌ های آندومتریوزی از دیوار شکم انجام می‌ شود.

در برخی موارد، اگر آندومتریوز به‌ طور گسترده‌ تری گسترش یافته باشد، ممکن است جراحی باز نیاز باشد.

هدف از جراحی، کاهش علائم درد، جلوگیری از عود بیماری و حفظ کیفیت زندگی بیمار است.

درمان‌ های هورمونی پس از جراحی نیز برای پیشگیری از عود مجدد بیماری و کنترل بهتر علائم ممکن است توصیه شود.

آندومتریوز خارج لگنی

• این نوع نادر است و بافت آندومتریوزی در خارج از حفره لگن، مانند ریه‌ها، دیافراگم یا حتی مغز، یافت می‌شود.
• ممکن است علائمی مانند درد قفسه سینه یا سردرد ایجاد کند.

درمان اندومتریوز خارج لگنی

درمان اندومتریوز خارج لگنی، که شامل رشد بافت‌های اندومتریوزی در خارج از نواحی معمولی مانند رحم، تخمدان‌ ها و لوله‌ های فالوپ است، معمولاً به ترکیبی از درمان‌ های دارویی و جراحی نیاز دارد.

در ابتدا، درمان‌های دارویی برای کاهش علائم درد و کاهش التهاب به‌ کار می‌ روند.

داروهایی مانند مسکن‌ های ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای تسکین درد و درمان‌ های هورمونی مثل پروژستین‌ ها، قرص‌ های ضد بارداری ترکیبی و آگونیست‌ های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) می‌ توانند به تنظیم سطح هورمون‌ ها و کاهش فعالیت آندومتریوز کمک کنند.

این داروها معمولاً برای کنترل علائم و کاهش پیشرفت بیماری استفاده می‌ شوند، اما اثرات بلندمدت آنها همیشه به اندازه کافی برای درمان قطعی اندومتریوز خارج لگنی مؤثر نیست.

در صورتی که درمان‌ های دارویی نتوانند علائم را کنترل کنند یا اندومتریوز خارج لگنی باعث مشکلات جدی مانند درد شدید یا اختلال در عملکرد اعضای مختلف بدن شود، جراحی به‌ عنوان گزینه درمانی اصلی وارد عمل می‌ شود.

جراحی معمولاً برای برداشتن بافت‌ های اندومتریوزی از نواحی خارج لگن، مانند روده، مثانه، و دیگر اعضای داخلی، انجام می‌ شود.

این جراحی ممکن است از طریق لاپاراسکوپی یا در موارد پیچیده‌ تر از جراحی باز صورت گیرد.

هدف جراحی، کاهش علائم، جلوگیری از آسیب به اعضای داخلی و حفظ عملکرد طبیعی آنها است.

پس از جراحی، ممکن است درمان‌ های هورمونی برای کاهش خطر عود اندومتریوز و کنترل علائم ادامه یابد.

آدنومیوز

• در این حالت، بافت آندومتر به داخل دیواره عضلانی رحم رشد می‌کند.
• باعث بزرگی رحم، درد شدید قاعدگی، و خونریزی غیرطبیعی می‌شود.
• گاهی آدنومیوز را به عنوان یک نوع جداگانه از آندومتریوز در نظر می‌گیرند.

درمان آدنومیوز

درمان آدنومیوز، که به وضعیتی اطلاق می‌ شود که بافت آندومتر به دیواره عضلانی رحم نفوذ کرده و باعث درد و خونریزی شدید قاعدگی می‌ شود، معمولاً به دو دسته درمان دارویی و جراحی تقسیم می‌ شود.

درمان دارویی شامل استفاده از داروهای ضد درد مانند مسکن‌ های ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد است.

علاوه بر این، درمان‌ های هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری ترکیبی، پچ‌ ها و دستگاه‌ های داخل رحمی (IUD) که هورمون پروژستین را آزاد می‌ کنند، می‌ توانند به کاهش خونریزی قاعدگی و کنترل علائم آدنومیوز کمک کنند.

داروهایی مانند آگونیست‌های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) می‌ توانند فعالیت آندومتر را متوقف کرده و علائم را کاهش دهند.

اگر درمان‌ های دارویی به تنهایی نتوانند علائم را کنترل کنند یا آدنومیوز باعث درد شدید و اختلال در کیفیت زندگی شود، درمان جراحی ممکن است ضروری باشد.

در موارد شدید، جراحی برای برداشتن قسمت‌ های مبتلا به آدنومیوز از رحم، که به‌عنوان آدنومتومی شناخته می‌ شود، می‌ تواند انجام شود.

در مواردی که آدنومیوز بسیار گسترده است یا درمان‌ های دیگر مؤثر نبوده‌ اند، هیسترکتومی (برداشتن رحم) ممکن است به‌ عنوان آخرین راه‌ حل در نظر گرفته شود.

هدف از این جراحی‌ ها کاهش علائم، حفظ سلامت بیمار و در برخی موارد حفظ قابلیت باروری است.

آندومتریوز بدون علامت

در برخی موارد، آندومتریوز ممکن است بدون ایجاد هیچ علائمی وجود داشته باشد و تنها هنگام بررسی مشکلات باروری تشخیص داده شود.

درمان اندومتریوز بدون علامت

درمان اندومتریوز بدون علامت به طور معمول به مشاهده و پیگیری محدود می‌ شود، زیرا در این حالت، بیمار هیچ‌ گونه علائمی مانند درد یا اختلالات قاعدگی ندارد.

با این حال، در صورتی که اندومتریوز تشخیص داده شود ولی علائمی بروز نکند، پزشکان ممکن است تنها توصیه به نظارت مداوم و بررسی‌ های دوره‌ ای کنند تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.

در این حالت، درمان خاصی به جز مشاوره و پیگیری منظم لازم نخواهد بود، اما اگر احتمال بروز علائم در آینده وجود داشته باشد، اقدامات پیشگیرانه‌ ای مانند درمان‌ های هورمونی می‌ توانند در نظر گرفته شوند.

این درمان‌ ها می‌ توانند شامل استفاده از قرص‌ های ضد بارداری ترکیبی یا پروژستین‌ ها برای تنظیم هورمون‌ ها و جلوگیری از رشد بافت اندومتریوز باشند.

در صورتی که اندومتریوز بدون علامت در آینده شروع به بروز علائم کرد، مانند درد یا مشکلات باروری، درمان‌ های دارویی و جراحی برای کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی بیمار ممکن است ضروری شوند.

در این حالت، درمان‌ های هورمونی مانند آگونیست‌ های هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) یا داروهای ضد بارداری ممکن است تجویز شوند تا فعالیت اندومتریوز متوقف شده و از رشد بیشتر بافت اندومتریوزی جلوگیری شود.

در مواردی که علائم شدید باشند یا اندومتریوز به آسیب‌ های جدی منجر شود، جراحی برای برداشتن بافت‌ های اندومتریوزی از اعضای آسیب‌ دیده انجام می‌ شود.

علت بروز اندومتریوز

علل اندومتریوز عبارتند از:

علل ژنتیکی:

سابقه اندومتریوز در برخی خانواده ها نشان دهنده نقش ژنتیکی در بروز این بیماری است.

افزایش استروژن:

استروژن در بدن باعث رشد بافت رحم در خارج از رحم می شود که ممکن است باعث آندومتریوز شود. بطوریکه در زنان سن باروری این بیماری دیده میشود.

سیستم ایمنی:

اختلالات در سیستم ایمنی ممکن است باعث ایجاد آندومتریوز شود.

تغییرات هورمونی:

نوسانات هورمونی مربوط به دوره هایی مانند قاعدگی، بارداری و سن باروری نقش مهمی در بروز این بیماری دارد.

عوامل محیطی:

عوامل محیطی مانند استرس، تغذیه نامناسب و مواد شیمیایی ممکن است در بروز آندومتریوز نقش داشته باشند.

چرخه قاعدگی:

اثرات چرخه قاعدگی بر روی بافت های رحم خارج از رحم نیز ممکن است در ایجاد آندومتریوز موثر باشد.

سایر عوامل:

مانند عوامل محرک مانند پروژسترون، استروژن، لپتین و سیگنالین یک، هورمون ها نیز ممکن است در بروز آندومتریوز نقش داشته باشند.

توجه داشته باشید که بیماران ممکن است اثرات  ترکیبات مختلفی از این عوامل را تجربه کنند که باعث این بیماری می شود.

چه ارتباطی بین ناباروری و اندومتریوز وجود دارد؟

تقریبا چهل درصد از زنان نابارور به اندومتریوز مبتلا هستند.

التهاب ناشی از آندومتریوز می تواند به اسپرم و تخمک آسیب برساند یا حرکت آنها را از طریق لوله فالوپ و رحم مختل کند.

در موارد شدید آندومتریوز، لوله های فالوپ به دلیل چسبندگی یا بافت اسکار مسدود می شوند.

علائم و نشانه های آندومتریوز

در زمان قاعدگی، شایع ترین علامت آندومتریوز درد های شدید لگنی است.

گاهی ممکن است فرد در رابطه جنسی، احساس درد داشته باشد.

اگر آندومتریوز در روده شکل گرفته باشد، شاهد بروز درد حین حرکات روده ای خواهید بود.

خیلی از خانم های مبتلا به آندومتریوز، هیچ علامت و نشانه ای را نشان نمی دهند.

نحوه صحیح تشخیص بیماری آندومتریوز

تشخیص آندومتریوز اغلب دشوار است زیرا علائم آن با بسیاری از بیماری‌های دیگر مشترک است.

فرایند تشخیص معمولاً با گرفتن شرح حال کامل بیمار آغاز می‌شود، جایی که پزشک سوالاتی درباره درد لگنی، الگوی قاعدگی، مشکلات گوارشی یا ادراری، و مشکلات باروری می‌پرسد.

سابقه خانوادگی آندومتریوز نیز ممکن است در ارزیابی اهمیت داشته باشد.

این اطلاعات به پزشک کمک می‌کند تا تصویری کلی از وضعیت بیمار به دست آورد.

معاینه فیزیکی به‌ویژه معاینه لگنی، مرحله بعدی است.

در این معاینه، پزشک ممکن است توده‌ها، حساسیت یا چسبندگی‌های غیرطبیعی را شناسایی کند.

اگرچه این معاینه می‌تواند شواهد اولیه از وجود آندومتریوز را نشان دهد، اما معمولاً به‌تنهایی کافی نیست.

برای شناسایی بهتر ضایعات یا کیست‌ها، تصویربرداری پزشکی مانند سونوگرافی ترانس‌واژینال یا MRI انجام می‌شود که می‌تواند در شناسایی ضایعات عمقی یا کیست‌های تخمدانی مؤثر باشد.

لاپاروسکوپی روش قطعی برای تشخیص آندومتریوز است.

این روش جراحی کم‌تهاجمی به پزشک اجازه می‌دهد با دوربین به‌طور مستقیم داخل حفره لگنی را مشاهده کرده و ضایعات، چسبندگی‌ها یا کیست‌ها را شناسایی کند.

در صورت لزوم، نمونه‌برداری (بیوپسی) انجام می‌شود تا وجود بافت آندومتریوز به‌صورت میکروسکوپی تایید شود.

علاوه بر تشخیص، لاپاروسکوپی به پزشک امکان درمان همزمان برخی ضایعات را نیز می‌دهد.

در موارد خاص، برای حمایت از تشخیص، آزمایش خون مانند اندازه‌گیری CA-125  انجام می‌شود که سطح آن در برخی مبتلایان به آندومتریوز افزایش می‌یابد، اما این آزمایش به دلیل دقت محدود، روش تشخیصی استاندارد نیست.

ترکیب این روش‌ها با توجه به علائم و شدت بیماری، راهی مؤثر برای تشخیص آندومتریوز و برنامه‌ریزی درمان مناسب ارائه می‌دهد.

عوارض ناشی از آندومتریوز

اندومتریوز یک سری عوارض و مشکلات را به همراه دارد که عبارتند از:

• اندومتریوز باعث ناباروری می شود.
• افزایش خطر ابتلا به سرطان تخمدان را در پی دارد.
• باعث التهاب در لگن می شود.
• چسبندگی در شکم و لگن از دیگر عوارض آندومتریوز است.
• دردهای شدید و گاهی ناتوان کننده در زمان قاعدگی (دیسمنوره)، در زمان نزدیکی (دیس پارونیا)، درد های تیرکشنده یا در محل لگن و زیر شکم بطور یکطرفه یا دو طرفه در کل ماه که میتواند با کار و زندگی فرد تداخل کند.

زنان در سنین باروری بیشتر از سایر افراد مستعد ابتلا به اندومتریوز هستند.

این بیماری که ارتباط مستقیمی با استروژن یا هورمون های جنسی دارد، می تواند باعث رشد غیر طبیعی آندومتر شود.

آندومتریوز چگونه تشخیص داده می شود؟

در ابتدا متخصص زنانی همچون دکتر ملیحه عرب معاینه فیزیکی و لگنی بیمار را انجام می دهند. شرح حال علایم میتواند شک به اندومتریوز را به وجود اورد.

سونوگرافی در مواردی میتواند کیست تخمدانی اندومتریوم را نشان دهد که نمای مشخصی دارد و تشخیص دهنده است. اندومتریوم در واقع اندومتریوز تخمدانی است.

لاپاراسکوپی یک روش جراحی است که به تشخیص قطعی این اختلال کمک می کند.

در برخی موارد، بیوپسی و نمونه برداری از بافت نیز مورد نیاز خواهد بود.

روش های درمانی اندومتریوز

درمان آندومتریوز با توجه به شدت علائم و اینکه آیا فرد قصد دارد در آینده باردار شود در نظر گرفته می شود.

درمان می تواند شامل دارو، جراحی یا هر دو باشد.

اگر مشکل با دارو حل نشد، جراحی یکی دیگر از راه های درمان است.

درمان دارویی اندومتریوز

مسکن ها، داروهای ضد التهاب و غیر استروئیدی و همچنین داروهای هورمونی مانند قرص هایی برای جلوگیری از بارداری به درمان اندومتریوز کمک می کنند.

درمان دارویی اندومتریوز معمولاً برای کنترل علائم و کاهش رشد بافت‌های اندومتریوزی استفاده می‌شود.

یکی از رایج‌ترین درمان‌های دارویی برای این بیماری، استفاده از هورمون‌هاست.

داروهای هورمونی مانند قرص‌های ضد بارداری، پروژستین‌ها، و آگونیست‌های هورمون آزادکننده گونادوتروپین (GnRH) می‌توانند با کاهش سطح استروژن در بدن، رشد بافت‌های اندومتریوزی را متوقف کنند و علائم درد و خونریزی را کاهش دهند.

این داروها به ویژه در زنانی که نمی‌خواهند باردار شوند، بسیار موثر هستند.

از سوی دیگر، داروهای مسکن مانند ایبوپروفن و ناپروکسن نیز برای تسکین درد‌های ناشی از اندومتریوز مفیدند.

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) نیز برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شوند.

برخی از داروهای جدیدتر، مانند درمان‌های بیولوژیک و مهارکننده‌های آنزیم‌های خاص، می‌توانند به درمان اندومتریوز کمک کنند.

این داروها معمولاً برای زنانی که هورمون درمانی موفقیت‌آمیز نداشته‌اند یا نمی‌توانند از هورمون‌ها استفاده کنند، تجویز می‌شوند.

درمان‌های دارویی، به‌ویژه وقتی به تنهایی استفاده شوند، ممکن است نتوانند به طور کامل از رشد بافت‌های اندومتریوزی جلوگیری کنند، اما می‌توانند به‌طور چشمگیری علائم بیماری را کاهش داده و کیفیت زندگی زنان مبتلا را بهبود بخشند.

آمپول درمان اندومتریوز

آمپول درمان اندومتریوز معمولاً به آمپول‌ های آگونیست هورمون آزادکننده گنادوتروپین (GnRH) اشاره دارد، که یکی از گزینه‌ های مؤثر برای کاهش علائم اندومتریوز است.

این آمپول‌ ها با کاهش تولید هورمون‌ های جنسی (استروژن و پروژسترون) در بدن، موجب توقف یا کاهش فعالیت اندومتریوز می‌ شوند و در نتیجه رشد بافت اندومتریوزی را مهار می‌ کنند.

درمان با آمپول‌ های GnRH می‌ تواند به کاهش درد و خونریزی‌ های قاعدگی کمک کرده و در برخی موارد برای کوچک کردن ضایعات اندومتریوزی مؤثر باشد.

معمولاً درمان با این آمپول‌ ها به مدت 3 تا 6 ماه توصیه می‌ شود و پس از آن ممکن است با درمان‌ های دیگر مانند داروهای هورمونی یا جراحی ترکیب شود تا علائم به‌طور موثرتری کنترل شوند.

جراحی اندومتریوز

جراحی برای تسکین درد و بهبود باروری انجام می شود.

پس از جراحی، بسیاری از بیماران از تسکین درد خود راضی هستند، اما هنوز احتمال عود بیماری و شروع مجدد درد وجود دارد.

به همین دلیل حتی پس از جراحی نیز قرص های ضد بارداری یا سایر داروها تجویز خواهد شد.

هورمون درمانی اندومتریوز

هورمون‌درمانی و درمان خشکی واژن یکی از روش‌های اصلی برای مدیریت آندومتریوز است که با کاهش تولید هورمون‌های تخمدانی مانند استروژن، رشد ضایعات آندومتریوزی را متوقف یا کاهش می‌دهد.

این روش‌ها با سرکوب قاعدگی، التهاب را کاهش داده و علائمی مانند درد لگنی و گرفتگی‌های شدید را بهبود می‌بخشند.

اگرچه هورمون‌درمانی برای کاهش علائم مؤثر است، اما ضایعات آندومتریوز را به‌طور کامل از بین نمی‌برد و ممکن است پس از قطع درمان، علائم بازگردند.

هیسترکتومی اندومتریوز

هیسترکتومی (برداشتن رحم) ممکن است به‌عنوان گزینه‌ای برای درمان آندومتریوز شدید در نظر گرفته شود، به‌ویژه در زنانی که علائم مقاوم به درمان‌های دیگر دارند و قصد بارداری در آینده ندارند.

این جراحی معمولاً با برداشتن تخمدان‌ها و لوله‌های فالوپ (سالپنگواوفورکتومی دوطرفه) همراه است تا تولید هورمون‌های تخمدانی متوقف شود و از رشد ضایعات باقی‌مانده جلوگیری گردد.

تصمیم به انجام این جراحی باید با دقت و مشاوره کامل با پزشک، بر اساس شرایط و اهداف بیمار گرفته شود.

درمان خانگی اندومتریوز

درمان‌های خانگی می‌توانند به کاهش علائم آندومتریوز کمک کنند، اما جایگزین درمان پزشکی نیستند.

کمپرس گرم یا حمام آب گرم می‌تواند به کاهش گرفتگی‌ها و درد لگنی کمک کند.

رعایت یک رژیم غذایی ضدالتهاب شامل مصرف غذاهای غنی از امگا-3 (مانند ماهی‌های چرب)، میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل، و کاهش مصرف قند و چربی‌های اشباع‌شده نیز ممکن است مفید باشد.

ورزش‌های سبک مانند یوگا یا پیاده‌روی می‌تواند به بهبود جریان خون و کاهش استرس کمک کند.

همچنین، مدیتیشن یا تکنیک‌های آرام‌سازی ممکن است به مدیریت درد و بهبود کیفیت زندگی کمک کنند.

مشورت با پزشک برای هماهنگ کردن این روش‌ها با درمان‌های اصلی ضروری است.

اندومتریوز و تأثیر آن بر کیفیت زندگی زنان

اندومتریوز یک بیماری مزمن است که تأثیرات زیادی بر کیفیت زندگی زنان مبتلا دارد.

این بیماری معمولاً با علائمی چون دردهای شدید لگنی، خونریزی غیرطبیعی و مشکلات گوارشی همراه است.

درد شدید در نواحی مختلف بدن، به‌ویژه در دوران قاعدگی، می‌تواند زندگی روزمره زنان را مختل کرده و باعث کاهش توانایی‌های فیزیکی آن‌ها شود.

بسیاری از زنان مبتلا به اندومتریوز به دلیل دردهای مداوم یا نابهنگام مجبور به ترک کار، مدرسه یا فعالیت‌های اجتماعی می‌شوند، که این امر موجب کاهش رضایت از زندگی و احساس انزوا می‌گردد.

همچنین، اندومتریوز می‌تواند تأثیرات روانی و عاطفی شدیدی داشته باشد.

احساس ناامیدی، اضطراب و افسردگی از جمله مشکلات روانی رایج در زنان مبتلا به این بیماری است.

به دلیل عدم قطعیت در خصوص شدت و مدت زمان علائم، زنان ممکن است احساس کنند که هیچ کنترلی بر بدن خود ندارند و این موضوع می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس و مشکلات در روابط اجتماعی و زناشویی شود.

از سوی دیگر، نازایی یا مشکلات باروری که ممکن است با اندومتریوز همراه باشد، فشار روانی بیشتری به بیماران وارد کرده و باعث ایجاد استرس و اضطراب بیشتری در آن‌ها می‌شود.

در نهایت، تأثیرات جسمانی و روانی این بیماری می‌تواند منجر به اختلالات در کیفیت زندگی جنسی زنان شود.

دردهای مزمن و مشکلات باروری می‌توانند روابط جنسی را تحت تاثیر قرار دهند و به ایجاد احساسات منفی در این زمینه منجر شوند.

زنان مبتلا به اندومتریوز معمولاً برای مدیریت علائم بیماری نیاز به حمایت‌های پزشکی و روانشناسی دارند تا بتوانند کیفیت زندگی خود را حفظ کنند و با شرایط خود سازگار شوند.

درمان‌های مناسب، مشاوره روانی و آگاهی بیشتر در مورد بیماری می‌تواند به این زنان کمک کند تا به‌طور مؤثرتر با تأثیرات منفی بیماری بر زندگی خود مقابله کنند.

اندومتریوز در دوران یائسگی

اندومتریوز در دوران یائسگی یک موضوع پیچیده است که ممکن است با چالش‌های خاص خود همراه باشد.

در حالی که بسیاری از زنان با رسیدن به یائسگی از کاهش علائم اندومتریوز مانند درد و خونریزی غیرطبیعی بهره‌مند می‌شوند، برای برخی دیگر، این بیماری همچنان ادامه می‌یابد یا حتی بدتر می‌شود.

یائسگی، که معمولاً به معنی کاهش سطح هورمون استروژن است، می‌تواند تأثیر زیادی بر رشد و فعالیت بافت‌های اندومتریوزی داشته باشد.

به طور کلی، کاهش استروژن در دوران یائسگی می‌تواند به کاهش رشد این بافت‌ها منجر شود، اما در برخی موارد، این بافت‌ها همچنان فعال می‌مانند و حتی ممکن است باعث درد و ناراحتی شوند.

علاوه بر این، برخی از زنان که در دوران یائسگی هستند ممکن است به دلیل استفاده از درمان‌های هورمونی جایگزین (HRT) برای مقابله با علائم یائسگی، با تشدید علائم اندومتریوز مواجه شوند.

این درمان‌ها می‌توانند سطح استروژن را افزایش دهند، که ممکن است رشد بافت‌های اندومتریوزی را تحریک کند.

در نتیجه، زنان در این دوران ممکن است نیاز به نظارت دقیق‌تر و مشاوره پزشکی بیشتری داشته باشند تا بهترین راهکارهای درمانی را برای مدیریت اندومتریوز خود انتخاب کنند.

در نهایت، برای زنانی که هنوز علائم اندومتریوز را پس از یائسگی تجربه می‌کنند، پزشکان ممکن است درمان‌های اضافی مانند داروهای ضد هورمونی یا جراحی را پیشنهاد کنند.

به دلیل اینکه یائسگی تغییرات زیادی در بدن به همراه دارد، درمان اندومتریوز در این دوره نیاز به رویکردی ویژه دارد تا بتوان با کمترین عوارض جانبی، علائم بیماری را کنترل کرد و کیفیت زندگی فرد را حفظ نمود.

اگر بعد از درمان تغییری در درد ایجاد نشد چه باید کرد؟

اگر پس از درمان درد شدید احساس شود، هیسترکتومی و برداشتن تخمدانها به عنوان درمان قطعی  برای بیمار در نظر گرفته می شود.

اگر تخمدان ها در طول هیسترکتومی برداشته شوند، احتمال درد در آینده بسیار کمتر است.

به طور کلی، هدف از درمان جراحی حذف هر چه بیشتر آندومتریوز است.

اگرچه با وجود هیسترکتومی و برداشتن تخمدان ها، گاهی درد باقی می ماند.

بنابراین لازم است تمام نقاط درگیر با آندومتریوز با جراحی برداشته شود.

سوالات متداول

آیا اندومتریوز بر باروری تأثیر می گذارد؟

بله، اندومتریوز می تواند مشکلات باروری ایجاد کند، اما با درمان مناسب و توصیه های پزشکی، بسیاری از افراد موفق به بارداری می شوند.

آیا آندومتریوز قابل درمان است؟

بله، با درمان های مختلف از جمله داروها، و جراحی  می توان اندومتریوز را درمان کرد.

آیا آندومتریوز بر بارداری تأثیر می‌گذارد؟

بله، اندومتریوز می تواند بر باروری تأثیر بگذارد.

بین 30 تا 50 درصد از زنان مبتلا به اندومتریوز ممکن است با مشکلات باروری مواجه شوند.

با این حال، بسیاری از زنان مبتلا به اندومتریوز هنوز هم می توانند به طور طبیعی باردار شوند.

درمان های خاصی مانند جراحی برای برداشتن بافت اندومتریوز یا استفاده از روش های کمک باروری (مانند IVF) می تواند به افزایش شانس بارداری کمک کند.

آیا آندومتریوز درمان قطعی دارد؟

در حال حاضر، هیچ درمان قطعی برای آندومتریوز وجود ندارد، اما راه های مختلفی برای مدیریت علائم آن وجود دارد.

درمان ها می تواند شامل داروهای ضد التهابی، هورمون درمانی و در موارد شدیدتر، جراحی برای برداشتن بافت آندومتریوز باشد.

انتخاب روش درمانی به شدت علائم، سن، باروری و وضعیت سلامت فرد بستگی دارد.