یائسگی

یائسگی موضوعی کاملا طبیعی در میان بانوان است و همه بانوان با آن روبرو می‌شوند.

زمانی که فرد یک سال پریود نشود، یائسگی در وی رخ داده است که امری طبیعی بوده و توانایی باروری در او را متوقف می کند.

در زبان فارسی به یائسگی (منوپوز) پساقاعدگی می گویند.

پساقاعدگی موجب از کار افتادن عملکرد تخمدان ها می گردد.

تخمدان ها هورمون استروژن را تولید کرده و تخمک را جهت باروری ایجاد می کنند و روی ارگان های مختلف بدن تاثیر می گذارند.

در دوران یائسگی توانایی تخمدان ها جهت انجام فعالیت های مربوط به بارداری متوقف شده و دیگر تخمک گذاری رخ نمی دهد از این رو در ابتدا فرد با قاعدگی های نامنظم روبرو میشود و بعد از مدتی کاملا قاعدگی در وی قطع می گردد.

در زمان پساقاعدگی و یا یائسگی تخمک دیگر بالغ نمی گردد و میزان استروژن بدن کاهش می یابد.

معمولا فرد در ۴۵ الی ۵۵ سالگی با این فرایند روبرو می گردد و یائسه می‌شود، البته امکان زودتر و یا دیرتر از این سن نیز وجود دارد.

زمان شروع یائسگی

اولین علائمی که یائسگی از خود نشان می دهد۴  سال پیش از آخرین قاعدگی رخ می دهد و تا ۴ سال بعد از آن ادامه خواهد داشت.

بانوان کمی هستند که از ۱۰ سال قبل علائم ناشی از یائسگی را در خود دارند و یا تا ۱۲ سال بعد از آخرین قاعدگی علائم ناشی از یائسگی را مشاهده می کنند.

سن یائسگی  معمولا بین ۴۵ تا ۵۵ سال است اما به صورت متوسط آن را ۵۰ سالگی می دانند، و عوامل مختلفی چون ژنتیک بر این موضوع اثر می گذارد.

گروهی از زنان بعد از سن ۴۰ سالگی با علائم پیش یائسگی مواجه می‌شوند و گروهی نیز به صورت کاملا ناگهانی وارد یائسگی می‌شوند.

احتمال یائسگی در سن ۴۰ تا ۴۵ سالگی در ۵ درصد زنان وجود دارد و در سنین کمتر از ۴۰ سالگی این احتمال به ۱ درصد می رسد.

علائم یائسگی

علائم ناشی از یائسگی در هر فرد متفاوت است و شدت آن علائم نیز در هر فرد خفیف و یا شدید بوده و کاملا با همدیگر فرق دارد.

چون مقدار هورمون های زنان یکدفعه کم میشود علائم ناشی از آن نیز به صورت شدید رخ می دهد.

از علائم اولیه بروز یائسگی می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• داشتن قاعدگی های نامنظم
• گر گرفتگی در بدن
• بی خواب شدن فرد
• وجود حساسیت در سینه ها
• داشتن تکرر ادرار
• ایجاد نوسانات خلقی و زود رنج شدن
• مضطرب بودن و افسرده شدن
• وجود خشکی در ناحیه تناسلی و خارش
• وجود تعریق های شبانه
• ابتلا به تپش قلب

این علائم از هنگامی که دوره انتقال یافتن به پساقاعدگی در حال وقوع است تا توقف کامل پریودی که مدت زمان تقریبا ۵ ساله دارد، طول کشیده و وجود دار‌ند‌.

بعد از این که پساقاعدگی و یا یائسگی رخ داد علائم ثانویه که شامل موارد زیر هستند بروز پیدا می کنند:

• وجود گر گرفتگی های بسیار شدید که از قسمت سر تا گردن و قفسه سینه را در بر می گیرد‌.
• خشکی در ناحیه واژن که به دلیل کم شدن میزان هورمون استروژن رخ می دهد.
• افزایش بی اختیاری در ادرار به صورتی که با سرفه و عطسه، ادرار می ریزد و یا فرد دچار تکرر ادرار میشود.
• تاثیرگذاری روی سیستم عصبی و روانی فرد که به صورت خستگی، استرس و اضطراب و اختلال خواب وجود دارد.
• ایجاد مشکلاتی در پوست و مو به صورتی که موها را نازک و شکننده کرده و مقدار آب زیر پوست را کم می کند‌.
• به وجود آمدن مشکلات استخوانی که با کاهش استروژن وکم شدن کلسیم رخ می دهد.
• وجود تغییراتی در وزن چون بالا رفتن وزن و تجمع چربی مخصوصا در ناحیه شکم
• بروز خونریزی های غیر طبیعی از رحم که به دلیل نازک شدن دیواره رحم، وجود و تاخیر در درمان میوم رحمی، فیبروم و یا سرطان رحم رخ می دهد.

علت یائسگی

یائسگی به فرایندی طبیعی می گویند که به دلیل کهولت تخمدان ها و کمتر شدن میزان ترشح هورمون های جنسی رخ می دهد.

به دلیل پایین آمدن میزان استروژن، پروژسترون، تستوسترون، هورمون های تحریک کننده فولیکول و هورمون لوتئینی‌، بدن تغییراتی را تجربه می کند.

از مهم ترین تغییرات ایجاد شده می توان به از بین رفتن فولیکول های فعال تخمدان اشاره کرد که مانع از تخمک گذاری می گردد.

عوامل زیر موجب می گردد که یائسگی زودتر رخ دهد:

• انجام جراحی روی تخمدان ازجمله اوفورکتومی (برداشت تخمدان) ، سیستکتومی (جراحی کیست تخمدان)
• فرسوده شدن تخمدان ها و پایان یافتن عملکرد آنها به دلیل رادیوتراپی، هورمون تراپی و انجام جراحی
• انجام پرتو درمانی در ناحیه لگن
• وارد شدن جراحت شدیدی به لگن که موجب از بین رفتن تخمدان ها میشود.
• انجام شیمی درمانی

مراحل یائسگی

یائسگی در سه مرحله زیر اتفاق می افتد:

پری منوپوز و یا پیش یائسگی

پیش یائسگی معمولا ۸ الی ۱۰ سال پیش از یائسگی رخ می دهد.

ممکن است تخمدان های فرد از ۴۰ سالگی میزان کمتری استروژن تولید نمایند تا اینکه کلا تخمک گذاری را متوقف کنند.

در ۲ سال آخر این دوره، کم شدن میزان هورمون استروژن خیلی سریع رخ می دهد و خانم ها در این دو سال اولین علامت های مربوط به یائسگی خود را مشاهده می کنند.

در دوران پیش یائسگی پریودی رخ می دهد و امکان باردار شدن فرد هنوز وجود دارد.

منوپوز و یا یائسگی

دوران یائسگی با توقف کاملا پریودی رخ می دهد و دیگر تخمک گذاری انجام نمی گیرد و سطح استروژن خیلی کاهش پیدا می کند.

پسا یائسگی

با توقف کامل پریودی برای یکسال، فرد وارد دوران پسا یائسگی شده و علائمی چون گرگرفتگی در خانم ها میتواند بهتر شود.

البته این امکان وجود دارد که علائم ناشی از یائسگی برای ۱۰ سال دیگر نیز با فرد باشد.

در این دوره چون میزان هورمون استروژن خیلی کاهش پیدا کرده است عارضه هایی چون بیماری های قلبی و پوکی استخوان در فرد رخ می دهد.

چگونه از افسردگی در دوران یائسگی پیشگیری کنیم؟

برای پیشگیری از افسردگی در دوران یائسگی، چند راهکار ساده وجود دارد که می ‌تواند به حفظ سلامت روحی کمک کند.

اولین قدم، ورزش منظم است.

فعالیت‌ هایی مثل پیاده‌ روی یا یوگا می ‌توانند به کاهش استرس و بهبود خلق و خو کمک کنند.

حتی تمرینات سبک هم باعث می ‌شوند هورمون ‌های مفید برای روحیه آزاد شوند.

رژیم غذایی سالم هم نقش زیادی در حفظ تعادل روحی دارد.

مصرف غذاهای مغذی مانند میوه ‌ها، سبزیجات، ماهی و غذاهای غنی از امگا ۳ می‌ تواند به تقویت سیستم عصبی و کاهش علائم افسردگی کمک کند.

پشتیبانی اجتماعی نیز بسیار مهم است.

ارتباط با دوستان و خانواده و صحبت کردن درباره احساسات می ‌تواند احساس تنهایی و اضطراب را کاهش دهد.

در صورتی که احساس نیاز کردید، مشاوره روانشناسی می‌ تواند به شما در مدیریت احساسات کمک کند.

مدیریت استرس با روش ‌هایی مانند مدیتیشن یا تمرینات تنفسی می ‌تواند از تاثیرات منفی تغییرات هورمونی جلوگیری کند.

این روش‌ ها می‌ توانند به پیشگیری از افسردگی در دوران یائسگی کمک کنند و زندگی بهتری را فراهم کنند.

چگونه می توان عوارض یائسگی را کم کرد؟

یائسگی فرایندی است که به صورت طبیعی رخ می دهد و احتیاجی به درمان شدن ندارد.

در صورتی که علائم ناشی از آن موجب ایجاد اختلالاتی در زندگی فرد یائسه شود می توان به انجام کارهای زیر این اختلالات را تا حدودی کاهش داد:

• از تست پاپ اسمیر استفاده نمود.
• یکسری آزمایشات دوره ای چون آزمایش قند خون ، آزمایش ادرار، مدفوع و آزمایش چربی را انجام داد.
• از ماموگرافی و معاینات مربوط به سینه استفاده کرد.
• به صورت منظم حرکات ورزشی را انجام داد.
• میزان فشار خون، مشکلات قلبی و عروقی را بررسی کرد.
• با متخصص تغذیه مشورت نمود.
• از ورزش های کگل برای پیشگیری کردن از مشکلات ادراری استفاده نمود.
• از مکمل هایی چون ویتامین A، B12، B6، D، E و کلسیم استفاده کرد.

یائسگی و رابطه زناشویی

یائسه شدن بانوان روی روابط جنسی آنها تاثیر می گذارد و موجب ایجاد روابط های جنسی دردناک می گردد.

با بروز یائسگی میل جنسی کاهش یافته و درد و خونریزی و یا سوزش در زمان برقراری رابطه جنسی افزایش پیدا می کند.

برای درمان این عوارض باید از لحاظ جنسی فعال باشید و از طریق مراجعه به پزشک و مصرف دارو می توانید موجب بهبودی علائم شوید.

یائسگی زودرس

یائسگی زودرس به شرایطی اطلاق می ‌شود که در آن یائسگی قبل از 40 سالگی رخ می ‌دهد.

این وضعیت ممکن است به دلایل مختلفی از جمله ژنتیک، بیماری ‌های خودایمنی، عفونت‌ها یا درمان‌ های پزشکی مانند شیمی ‌درمانی یا جراحی برداشتن تخمدان‌ ها ایجاد شود.

علائم یائسگی زودرس مشابه یائسگی معمولی است و شامل قطع قاعدگی، گرگرفتگی، تعریق شبانه، تغییرات خلقی، خشکی واژن و کاهش میل جنسی می‌ شود.

زنان مبتلا به یائسگی زودرس ممکن است با مشکلات روانی مانند افسردگی و اضطراب نیز مواجه شوند، چرا که تغییرات هورمونی تأثیر زیادی بر سلامت روانی دارند.

یکی از نگرانی ‌های عمده در یائسگی زودرس، تاثیر آن بر باروری است.

زنان مبتلا به این وضعیت ممکن است توانایی باردار شدن را از دست بدهند، بنابراین مشاوره و راهکارهای درمانی مانند فریز کردن تخمک ‌ها پیش از یائسگی زودرس ممکن است گزینه ‌ای مفید باشد.

درمان‌ های هورمونی می ‌تواند به تسکین علائم یائسگی زودرس کمک کند و از اثرات منفی آن بر سلامت استخوان ‌ها و قلب جلوگیری کند.

بنابراین، تشخیص و مدیریت زودهنگام این وضعیت برای حفظ سلامت عمومی اهمیت زیادی دارد.

اثرات یائسگی بر سیستم ایمنی بدن

یائسگی می ‌تواند تأثیرات زیادی بر سیستم ایمنی بدن زنان داشته باشد.

در دوران یائسگی، کاهش سطح هورمون‌ های استروژن و پروژسترون باعث تغییرات فیزیولوژیکی می ‌شود که ممکن است موجب کاهش کارایی سیستم ایمنی گردد.

استروژن، که نقش محافظتی در سیستم ایمنی دارد، به کاهش التهاب و حفظ عملکرد بهینه سیستم ایمنی کمک می‌ کند.

بنابراین، کاهش این هورمون‌ ها ممکن است موجب افزایش التهاب‌ های مزمن و ضعف در پاسخ‌ های ایمنی بدن شود.

یکی از اثرات عمده‌ ی یائسگی، افزایش حساسیت به عفونت ‌ها می باشد.

زنان یائسه ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به بیماری ‌هایی مانند عفونت ‌های ادراری، واژنی و تنفسی باشند.

یائسگی می ‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌ های خودایمنی را افزایش دهد، زیرا تغییرات هورمونی می ‌تواند به عملکرد نادرست سیستم ایمنی منجر شود.

در کنار این موارد، یائسگی می‌ تواند به کاهش تراکم استخوان‌ ها و افزایش خطر ابتلا به بیماری ‌های مرتبط با استخوان ‌ها مانند پوکی استخوان منجر شود.

برای حفظ سلامت سیستم ایمنی در دوران یائسگی، تغذیه مناسب، ورزش منظم، کاهش استرس و در برخی موارد، استفاده از درمان‌ های هورمونی توصیه می ‌شود.

راهکارهایی برای مقابله با گرگرفتگی در دوران یائسگی

گرگرفتگی یکی از علائم شایع دوران یائسگی است که می ‌تواند احساس ناخوشایندی ایجاد کند.

خوشبختانه، چندین راهکار برای مقابله با این مشکل وجود دارد که می‌ تواند به راحتی علائم را کاهش دهد.

پوشش مناسب:

لباس ‌های سبک و تنفس‌ پذیر می ‌توانند کمک کنند تا گرمای بدن کاهش یابد.

بهتر است از لباس‌ های لایه‌ ای استفاده کنید که بتوانید آن ‌ها را راحت بردارید یا بپوشید.

تهویه مناسب:

استفاده از فن و تهویه مطبوع در مکان‌ های گرم می ‌تواند به خنک شدن بدن کمک کند.

خوابیدن در اتاق خنک و استفاده از ملحفه‌های سبک مفید است.

اجتناب از محرک ‌ها:

برخی از مواد مانند کافئین، الکل و غذاهای تند می ‌توانند گرگرفتگی را تشدید کنند.

کاهش مصرف این مواد می‌ تواند به کاهش علائم کمک کند.

تکنیک‌ های آرام‌ سازی:

روش‌ هایی مانند مدیتیشن، تنفس عمیق و یوگا به کاهش استرس و آرامش بدن کمک می ‌کنند و در نتیجه شدت گرگرفتگی را کاهش می‌ دهند.

درمان‌ های هورمونی:

در صورت لزوم، مشورت با پزشک برای استفاده از درمان ‌های هورمونی می ‌تواند به کنترل گرگرفتگی کمک کند.

با انجام این تغییرات ساده در زندگی روزمره، می ‌توانید به راحتی گرگرفتگی را مدیریت کرده و از آن کاهش دهید.