تمامی زوجین در دوره ای از زندگی خود نیاز به راهکار هایی جهت پیشگیری از بارداری دارند.
روش های پیشگیری از بارداری از داشتن بارداری ناخواسته و بدون برنامه ریزی جلوگیری می کند و باعث میشود زوجین هر زمان شرایط مهیا بود و خود خواستند برای بارداری اقدام نمایند.
در این مقاله شما را با روش های پیشگیری از بارداری بیشتر آشنا می کنیم، پس ما را همراهی کنید.
روش های پیشگیری از بارداری
با ترکیب شدن تخمک زن و اسپرم مرد لقاح صورت می گیرد و با لقاح صورت گرفته جنین به وجود می آید.
زوجین برای پیشگیری کردن از ایجاد لقاح و بارداری ناخواسته اقدام به استفاده از روش های پیشگیری از بارداری می کنند.
روش های مختلفی جهت پیشگیری از بارداری وجود دارد که هر زوج با توجه به شرایط و وضعیت بدنی خود یکی از آنها را به کار گرفته و از انجام لقاح جلوگیری می کند.
روش های پیشگیری از بارداری به صورت خوراکی و مصرفی هستند.
از میان این روش ها استفاده از کاندوم و قرص های ضد بارداری بیشتر رواج داشته و مردم با آنها آشنایی بیشتری دارند. برخی روش های پیشگیری از بارداری در کنار جلوگیری از ایجاد لقاح، از برخی بیماری های مقاربتی هم جلوگیری می کنند.
به طور کلی روش های پیشگیری از بارداری با توجه به گفته دکتر ملیحه عرب به قرار زیر هستند:
- کاندوم
- قرص ضد بارداری
- آی یو دی
- تزریق ضد بارداری
- ایمپلنت ضد بارداری
- قرص اورژانسی
- حلقه
- دیافراگم
کاندوم
کاندوم روشی جهت پیشگیری از بارداری است که در دو نوع زنانه و مردانه موجود است.
کاندوم در کنار پیشگیری از بارداری از انتقال بیماری های مقاربتی هم پیشگیری می کند.
اگر از کاندوم به درستی استفاده شود تا ۹۸ درصد می تواند از بارداری جلوگیری نماید.
کاندوم های مردانه جنس لاتکس دارند و در صورت داشتن حساسیت به لاتکس می توان کاندوم های مردانه با جنس پلی‌اورتان یا پلی ایزوپرن و کاندوم های زنانه با جنس نیتریل را استفاده کرد.
کاندوم ها مانع از برخورد اسپرم با تخمک میشود و چون مانعی از ورود مایع منی به واژن جلوگیری می نماید.
اگر به درستی از آنها استفاده کنید از انتقال بیماری های مقاربتی در زمان رابطه جنسی دهانی، مقعدی و واژینال جلوگیری می کنند.
نباید همزمان کاندوم مردانه و زنانه را مورد استفاده قرار داد زیرا با اصطکاک ایجاد شده امکان پارگی آنها وجود دارد.
در زمان استفاده از کاندوم ها از مصرف روغن ها و لوسیون های روان کننده هم خودداری کنید زیرا باعث تجزیه لاستیک کاندوم های لاتکس و پلی ایزوپرن میشود.
قرص ضد بارداری
قرص ضد بارداری داروی هورمونی است که برای پیشگیری از بارداری استفاده میشود. این قرص ها به صورت ورقه ای بوده و باید روزانه یک عدد از آنها مصرف شود و روشی مقرون به صرفه جهت پیشگیری از بارداری است.
قرص های ضد بارداری مانع از لقاح در فرد مصرف کننده میشوند به صورتی که هورمون موجود در آن از تخمک گذاری جلوگیری کرده و وقتی تخمک آزاد نشود لقاح با اسپرم هم انجام نمیشود و بارداری هم رخ نمی دهد.
هورمون های داخل قرص های ضد بارداری موجب ضخیم شدن مخاط موجود در دهانه رحم شده و با غلظت بالای این مخاط مسیر اسپرم دچار انسداد می گردد و اسپرم نمی تواند خود را به تخمک برساند.
قرص های ضد بارداری دارای انواع مختلف به شرح زیر است که با توجه به عوارض و موارد مصرف می توان آنها را استفاده نمود:
- ترکیبی
- قرص چرخه طولانی مدت
- قرص مینی پیل
- قرص اورژانسی
قرص های ضد بارداری با توجه به تعداد روز دارای انواع زیر هستند:
- قرص ۲۱ روزه که باید ۲۱ روز پشت سر هم مصرف شود و یک هفته زمان داده و دوباره بسته بعدی مصرف شود.
- قرص ۲۸ روزه که ۲۱ قرص فعال در کنار ۶ قرص غیر فعال و بدون هورمون دارد و با اتمام آن باید بسته بعدی مصرف شود.
- قرص ۹۱ روزه که ۸۴ قرص فعال و ۷ قرص غیر فعال دارد.
- قرص های ۳۶۵ روزه که باید یک سال هر روز یک قرص را مصرف کرد که باعث قاعدگی سبک یا عدم قاعدگی میشود. مصرف درست قرص های ضد بارداری باعث اثربخشی موثر آنها در همان ماه اول می شود..
آی یو دی
وسیله ای پلاستیکی و T شکل است که در رحم قرار گرفته و برای مدت زمانی ۵ الی ۱۰ ساله از بارداری جلوگیری می کند.
این وسیله اگر به درستی در رحم قرار بگیرد تا ۹۹ درصد از بارداری پیشگیری می کند.
آی یو دی در دو نوع هورمونی و مسی وجود دارد که نوع هورمونی آن هورمون پروژسترون از خود ترشح کرده و موجب ضخیم شدن مخاط موجود در دهانه رحم شده و از نفوذ اسپرم جلوگیری می کند.
نوعی مسی آن با آزاد کردن مس از لقاح اسپرم و تخمک جلوگیری می کند.
تزریق ضد بارداری
تزریق ضد بارداری و استفاده از آمپول از دیگر راهکار های پیشگیری از بارداری می باشد که به اقدام روزانه احتیاج ندارد و میزان درد و خونریزی پریودی را کمتر می کند.
این تزریق باید ماهی یک بار، یا سه ماهی یک بار انجام شود. آمپول های ضد بارداری انواع مختلف داشته اما مکانیزم اثر آنها یکسان است.
محل تزریق این آمپول باسن یا بازوی فرد است و در ساخت آن از هورمون مدروکسی پروژسترون استفاده شده است که چون هورمون پروژسترون طبیعی است و با ایجاد تغییرات هورمونی از لقاح جلوگیری می کند.
هورمون مدروکسی پروژسترون با اثر گذاری روی غده هیپوفیز مانع از خروج تخمک از تخمدان میشود.
ایمپلنت ضد بارداری
ایمپلنت ضد بارداری میله ای کوچک است که انعطاف پذیر بوده و به وسیله پزشک در زیر پوست قسمت بالا و داخل بازو قرار داده میشود و در مدت زمانی سه ساله با آزاد کردن دوز برنامه ریزی شده ای از پروژستین در داخل خون از بارداری جلوگیری می کند.
این روش یکی از موثر ترین روش های پیشگیری از بارداری است که تا ۹۹ درصد از باروری پیشگیری می کند.
این دستگاه اندازه چوب کبریت بوده و طولی ۴ سانتی متری دارد و انعطاف پذیر است. این روش اثر طولانی دارد و برای ۳ الی ۵ سال موثر است و به مصرف روزانه احتیاج ندارد. ایمپلنت ضد بارداری از خونریزی زیاد در زمان پریودی جلوگیری می کند و با شیر دهی تداخلی ندارد و از روش های برگشت پذیر است.
قرص اورژانسی
روش پیشگیری از بارداری به صورت اضطراری است که باید حداکثر در مدت زمان ۵ روزه بعد از داشتن رابطه جنسی محافظت نشده مصرف شود.
با استفاده از قرص اورژانسی هورمون های بدن تحت تاثیر قرار گرفته و از تخمک گذاری و انجام لقاح جلوگیری می شود.
این قرص تخمک گذاری را متوقف کرده یا به تاخیر می اندازد و از لقاح اسپرم با تخمک جلوگیری می کند.
این قرص تنها از بارداری جلوگیری می کند و برای عفونت های مقاربتی مناسب نمی باشد.
انواع مختلف این قرص شامل لوونورژسترول، یولی پریستال و قرصهای ال‌دی و اچ‌دی است.
این قرص برای افرادی که به آسم شدید، بیماری های قلبی و عروقی، اختلالات کبدی، وجود لخته خون، میزان فشار خون بالا و سرطان رحم و سینه مبتلا هستند، مناسب نیست و بهتر است مورد استفاده قرار نگیرد.
حلقه
حلقه ضد بارداری واژینال روشی جهت پیشگیری از بارداری است و همانند قرص های پیشگیری از بارداری عمل می کند، به صورتی که هورمون هایی را ترشح می کند تا از لقاح جلوگیری نماید.
حلقه از جنس پلاستیک انعطاف پذیر است که در داخل واژن قرار داده میشود و هورمون استروژن و پروژسترون ترشح می نماید که از بارداری جلوگیری می نمایند.
پیش از اینکه حلقه در واژن قرار بگیرد باید از عدم بارداری مطمئن شد و در هر زمان از چرخه قاعدگی می توان آن را در واژن قرار داد.
این حلقه باید برای ۲۱ روز در داخل واژن باشد و برای ۷ روز باید آن را خارج کرد و با گذشت ۷ روز حلقه ای جدید را دوباره در واژن قرار داد.
دیافراگم
از راهکار های دیگر پیشگیری از بارداری می توان دیافراگم را نام برد.
دیافراگم فنجانی گنبدی شکل است که انعطاف پذیر بوده و جنسی سیلیکونی یا لاتکس دارد و آن را در داخل واژن قرار می دهند.
به این ترتیب دیگر مایع منی وارد واژن نمی شود و بارداری رخ نمی دهد.
این دستگاه عوارض بسیار کمی دارد و در پیشگیری از بارداری بسیار موثر است.
پیش از برقراری رابطه جنسی این وسیله در واژن قرار می گیرد و تا ۹۶ درصد از بارداری پیشگیری می کند.
جلوگیری از بارداری در دوران پس از زایمان
جلوگیری از بارداری در دوران پس از زایمان یک موضوع بسیار مهم است که نیاز به توجه ویژه ای دارد.
پس از زایمان، بدن زن تغییرات زیادی را تجربه می کند و ممکن است مدت زمانی طول بکشد تا به حالت طبیعی خود بازگردد.
در این دوره، بسیاری از زنان هنوز تمایل به جلوگیری از بارداری دارند تا بتوانند به سلامت خود و نوزادشان توجه کنند و از بارداری مجدد در کوتاه مدت جلوگیری نمایند.
انتخاب روش مناسب برای جلوگیری از بارداری در این دوران بستگی به وضعیت سلامت مادر، شیردهی و ترجیحات شخصی او دارد.
در دوران شیردهی، هورمون های بدن زن تغییر می کنند که می تواند بر روش های مختلف جلوگیری از بارداری تاثیر بگذارد.
برخی از روش ها مانند قرص های هورمونی که حاوی استروژن هستند، ممکن است بر تولید شیر تاثیر منفی بگذارند.
استفاده از روش های پیشگیری مانند آی یو دی (IUD)، کاندوم، یا قرص های ضدبارداری با ترکیب پروژسترون به‌ویژه برای مادران شیرده مناسب تر است.
این روش ها معمولاً ایمن و موثر هستند و بر شیردهی مادر تاثیری ندارند.
علاوه بر روش های هورمونی، روش های غیرهورمونی نیز در دوران پس از زایمان قابل استفاده هستند.
یکی از این روش ها استفاده از کاندوم یا دیافراگم است که می تواند از انتقال بیماری های مقاربتی نیز جلوگیری کند.
روش طبیعی مانند آمنیوره در برخی زنان ممکن است نقش پیشگیری از بارداری را ایفا کند، اما این روش برای همه مناسب نیست و ضریب اطمینان کمتری دارد.
در نهایت، انتخاب روش جلوگیری از بارداری باید با مشورت پزشک صورت گیرد تا بهترین گزینه برای سلامت مادر و نوزاد انتخاب شود.
جلوگیری از بارداری در سنین مختلف
جلوگیری از بارداری در سنین مختلف به دلیل تفاوت های جسمی و نیازهای خاص هر گروه سنی، نیاز به روش های متفاوتی دارد.
می توان این موضوع را به سه دسته اصلی تقسیم کرد:
- جلوگیری از بارداری در نوجوانی
- جلوگیری از بارداری در دوران جوانی و میانسالی
- جلوگیری از بارداری در سنین بالای 40 سال
جلوگیری از بارداری در نوجوانی
در نوجوانی، سیستم تولید مثل هنوز به طور کامل رشد نکرده و به همین دلیل انتخاب روش های پیشگیری از بارداری باید با دقت انجام شود.
روش های غیرهورمونی مانند کاندوم یا دیافراگم برای این گروه سنی مناسب تر هستند، چرا که علاوه بر جلوگیری از بارداری، از انتقال بیماری های مقاربتی نیز پیشگیری میکنند.
آموزش های جنسی و آگاهی در این سنین می تواند به نوجوانان کمک کند تا انتخاب های هوشمندانه ای در زمینه پیشگیری از بارداری داشته باشند.
جلوگیری از بارداری در دوران جوانی و میانسالی
در دوران جوانی و میانسالی، روش های هورمونی مانند قرص های ضدبارداری، ایمپلنت ها یا حلقه های ضدبارداری معمولاً برای جلوگیری از بارداری موثر و متداول هستند.
این روش ها علاوه بر پیشگیری از بارداری، می توانند برخی مشکلات دیگر مانند تنظیم قاعدگی یا کاهش دردهای قاعدگی را نیز حل کنند.
در این سنین، انتخاب روش پیشگیری بستگی به نیازهای فردی، سلامت عمومی و برنامه های آینده فرد دارد.
جلوگیری از بارداری در بالای 40 سال
در سنین بالای 40 سال، به ویژه برای زنانی که به دوران پیش یائسگی نزدیک می شوند، انتخاب روش های پیشگیری باید با احتیاط بیشتری صورت گیرد.
روش های غیرهورمونی مانند کاندوم یا استفاده از آی یو دی می تواند گزینه های مناسبی باشد، زیرا این روش ها تاثیر کمی بر سلامت عمومی دارند.
در این سنین ممکن است استفاده از روش های جراحی مانند بستن لوله های فالوپ نیز برای کسانی که دیگر قصد بارداری ندارند، مناسب باشد.
تفاوت روش های جلوگیری از بارداری برای زنان و مردان
تفاوت روشهای جلوگیری از بارداری برای زنان و مردان به نوع روش های موجود و نحوه تأثیر آنها بر بدن هر یک از جنس‌ها مربوط می شود.
برای زنان، روش های پیشگیری شامل قرص های ضدبارداری، آی یو دی، حلقه ضدبارداری، ایمپلنت‌ها، و جراحی های دائمی مانند بستن لوله های فالوپ است که بیشتر بر هورمون ها یا دستگاه تولیدمثل زنانه تأثیر می گذارند.
در حالی که برای مردان، روش های پیشگیری از بارداری محدودتر است و شامل کاندوم، و در برخی موارد و به طور نادر، روش های جراحی مانند وازکتومی میشود که شامل قطع یا انسداد لوله های منی است.
در نتیجه، روش های مردانه معمولاً ساده تر و کمتر از نظر هورمونی پیچیده هستند، در حالی که روش های زنانه تنوع بیشتری دارند و ممکن است تأثیرات طولانی مدت یا هورمونی بر بدن داشته باشند.
آیا روش های پیشگیری از بارداری بی خطر هستند؟
روش های پیشگیری از بارداری به طور کلی بی خطر هستند، اما هر روش ممکن است برای برخی افراد عوارض جانبی یا خطراتی به همراه داشته باشد که بسته به شرایط فردی متفاوت است.
برای مثال، روش های هورمونی مانند قرص های ضدبارداری ممکن است عوارضی مانند افزایش خطر لخته های خونی، تغییرات خلقی، یا اختلالات قاعدگی ایجاد کنند.
روش های غیرهورمونی مانند کاندوم یا دیافراگم معمولاً ایمن تر هستند، اما ممکن است برخی افراد به لاتکس حساسیت داشته باشند.
در روش های جراحی مانند وازکتومی یا بستن لوله های فالوپ، خطرات جراحی و عوارض مربوط به آن وجود دارد.
انتخاب روش پیشگیری باید بر اساس مشاوره پزشکی صورت گیرد تا متناسب با وضعیت جسمانی و نیازهای فردی هر شخص باشد.
9 پاسخ
تفاوت بین قرصهای پیشگیری ترکیبی و قرصهای حاوی پروژسترون چیه؟
در قص های ترکیبی دو هورمون استروژن و پروژسترون وجود دارند ولی قرصهای حاوی پروژسترون همانطور که از نامش پیدا است فقط یک هورمون و پروژسترون دارد
آیا کاندوم‌های زنانه به‌اندازه کاندوم‌های مردانه موثر هستن؟
بله میتواند به همان اندازه موثر باشد. البته از نطر اماری کاندوم از هر نوعی که باشد از روشهای مطمئن جلوگیری محسوب نمیشود.
آیا استفاده طولانی‌مدت از روشهای جلوگیری هورمونی باعث مشکلات باروری در آینده میشه؟
این یک باور نادرست ولی رایج است . روشهای جلوگیری هورمونی دارای فواید غیر جلوگیری از جمله کاهش احتمال سرطان تخمدان نیز هستند و سبب مشکلات بارور ی نمیشوند.
چطوری میشه از بارداری ناخواسته جلوگیری کرد؟
روشهای جلوگیری از بارداری مطمئن مثل قرص جلوگیری ترکیبی (البته باید درست مصرف شود)، ای یو دی ، امپول جلوگیری …. با خطای کمی از بارداری جلوگیری میکنند و در افرادی که به هیچ عنوان نخواهند باردار شوند این روشها بیشتر توصیه میشوند.
روشهای جلوگیری از بارداری مطمئن مثل قرص جلوگیری ترکیبی (البته باید درست مصرف شود)، ای یو دی ، امپول جلوگیری …. با خطای کمی از بارداری جلوگیری میکنند و در افرادی که به هیچ عنوان نخواهند باردار شوند این روشها بیشتر توصیه میشوند.